The clothing discourse in the media during the Özal Period

Abstract

1980'lerde Türkiye kendi çoksesli kimliği ile belki de ilk defa bu kadar ciddi bir şekilde yüz yüze geldi. Yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun çok öncesine dayanan ve doğu-batı karşıtlığından beslenen modernleşme ve İslamlaşma konuları yeniden fakat bu sefer daha eşit bir platformda tartışılmaya başlandı. Birbirine bağımlı fakat bir o kadar da zıt bu iki kültür stratejisinin aynı dönem içerisinde yan yana durabilmesini çeşitli şekillerde açıklamak mümkün. Bu döneme kadar bir kısmı doğu ile özdeşleştirilmeleri, bir kısmı ise yeni milli yapılanma içerisinde marjinal bulunmaları nedeniyle temsil alanı bulamayan bu yüzden de hem siyasi hem de kültürel olarak bastırılmaya çalışılan alt kimliklerin 80'lerde söz hakkına sahip olabilmesinin önemli nedenlerinden biri kamu ile özel alan tanımlarında görülen değişiklikler olarak açıklanabilir. 12 Eylül 1980 darbesi ardından siyasi alan içerisine daha fazla girmesi beklenen medya, özellikle 80'lerin ikinci yarısında objektifini özel alana biraz daha yaklaştırdı. Cinselliğin daha kolay tartışılabilir bir konu haline gelmesi toplumsal cinsiyet rolleri ile ilgili var olan tabuların önce sarsılmasına sonra ise yeniden inşasına neden oldu. Reklamcılığın, film ve müzik endüstrilerinin geliştiği, magazin dergilerinin farklı misyonlar yüklendiği bu dönemde inşa edilen yeni toplumsal kimlikler çeşitli medya kanallarında farklı şekillerde görselleştirilip, farklı temsil alanları buldu. Daha fazla özgürleştiği düşünülen medya ve o dönemde güçlenmeye başlayan İslami siyasi güçler türban meselesini İslam ve modernlik ekseninden çıkararak bir özgürlük meselesi olarak gündeme taşıdı. Tüm bunlar olurken daha önce olduğu gibi beden farklı yönleriyle (bedenin kendi formu, gündelik pratikleri, giyim biçimleri vb.) yeni ideolojilerin temsil edildiği bir siyasi alan olarak önem kazandı. Bu çalışma ise 80'lerde görülen bu politik ve kültürel çoksesliliğin beden ve giyim temsilleri üzerine olan etkilerini araştırmaktadır.

1980s was maybe the first time which Turkey has been confronted with its pluralistic identity that seriously. The issue of modernization and Islamization which is grounded on a dichotomy of east and west started to be discussed in a more equal platform, although it was an old subject dated before The New Turkish Republic had been founded. It is possible to explain the conditions in which those oppositional but interdependent two cultural strategies stand side by side in a same period of time, in multiple ways. The changes in the definitions of public and private can be explained as one of the reasons of why politically and culturally repressed sub-identities (associated with east or defined as marginal in new national structure) gained voice in 1980s, although they could not have found a space of representation in early periods. After coup of 12 September 1980, the media which was more expected to interfere in the political space chose to focus much closer on the private space in the second half of 1980s. The sexuality which turned into a more disputable subject first resulted in the subversion of taboos related with pre-existed gender-roles and then helped to remodel it. In this period which advertising, film and music industries developed and the tabloid magazines gained different missions, different social identities have been visualized and found different representation areas in various media channels. The media, which was assumed to be more independent now, and the Islamic political powers which got stronger in those days brought the issue of veil to the agenda as a matter of "freedom" by removing it from the axis of Islam and modernity. As it happened before, body with its all aspects (its form, daily practices, clothing preferences etc.) gained importance as a political field where the new ideologies had been represented. This study is conducted to investigate the effects of political and cultural plurality on body and clothing representations in 1980s.