Böbrek ve karaciğer nakli alıcılarında anksiyete,depresyon,sosyal destek ve sosyodemografik özelliklerin umut düzeyine etkisi

Abstract

Bu çalışma böbrek ve karaciğer nakli alıcılarında anksiyete, depresyon, sosyal destek, sosyodemografik ve klinik özelliklerin umut düzeyine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırma, tanımlayıcı ve kesitsel tasarımda olup, örneklemi böbrek (n=100) ve karaciğer (n=92) nakli yapılmış toplam 192 alıcı oluşturmuştur. Veriler, Sosyodemografik ve Klinik Özellikler Formu, Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği, Algılanan Elde Edilebilir Destek Ölçeği ve Herth Umut İndeksi kullanılarak toplanmıştır. Verilerin toplanmasında, yüzyüze görüşme yöntemi ve hastaların dosya kayıtlarından faydalanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Çalışmamızda alıcıların Herth Umut İndeksi puanını Hastane Depresyon Ölçeği puanı istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönde (ß=-0,390; p<0,001), Algılanan Elde Edilebilir Destek Ölçeği puanı ise anlamlı ve pozitif yönde (ß= 0,386; p<0,001) yordamaktadır. Nakil sonrası geçen sürenin ve kadavra verici türünün alıcıların umut düzeyini istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönde yordadığı saptanmıştır sırasıyla (ß=-0,219, p=0,006; ß=-0,201, p=0,004). Sosyo demografik özellikler ve diğer değişkenlerin alıcıların Herth Umut İndeksi puanlarını istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde yordamadıkları tespit edilmiştir. Böbrek ve karaciğer nakli sonrası alıcıların önemli bir kısmının anksiyete ve depresyon riski altında olduğu ve orta düzeyde sosyal desteğe sahip oldukları belirlenmiştir. Alıcıların anksiyetesinin umut düzeyini etkilemediği, umut düzeyi azaldıkça depresyon düzeyinin arttığı saptanmıştır. Alıcıların sosyal destek düzeylerinin artmasının umut düzeylerini artırdığı tespit edilmiştir. Nakilden sonra geçen sürenin artması ve kadavra vericinin kullanılması hastaların umut düzeyini azaltmaktadır.

This study, together with social support, depression and anxiety in kidney and liver transplant recipients; The aim of this study was to examine the effects of sociodemegraphic and clinical characteristics such as gender, marital status, employment status, health insurance, age, education status, monthly income, donor type, chronic disease, type of transplant and the time elapsed since the date of organ transplant on the level of hope. The study is of descriptive and cross-sectional design, and the sample consisted of 192 recipients with kidney and liver transplantation. Sociodemographic and Clinical Characteristics Form, Hospital Anxiety Depression Scale, Perceived Available Support Scale (PASS) and Herth Hope Index were used to collect data. Data were collected using face-to-face interview method and patient file records. Number, percentage, mean and multiple regression analysis were used to evaluate the data. Hospital Depression Scale score was statistically significant and negative (ß=-0,390; p <0,001) and Perceived Available Support Scale score significantly and positively (ß = 0,386; p <0,001) predicts Herth Hope Index score. The effect of the elapsed time after the transplant on the hope level of the recipients was statistically significant and negative (ß =-0,219; p = 0,006). It was determined that the effect of cadaver donor type on the hope level of the recipients was statistically significant and negative (ß =-0,201; p = 0,004). Other variables do not predict the Herth Hope Index score. When the Hospital Depression Scale score increases, the Herth Hope Index score decreases by an average of 0,605 points. When the Perceived Available Support Scale score increases, the Herth Hope Index score increases by an average of 0,385 points. As the time passed after the transplant increased, the recipients' Herth Hope Index score averages decreased by 2,570 points. Herth Hope Index score averages of transplant recipients from a cadaveric donor are 2,570 points lower than those who received organ transplant from a living donor. It was determined that socio-demographic characteristics and other variables did not predict Herth Hope Index scores in a statistically significant way.