Kıta Avrupası ve Anglo-Sakson Hukuk Sistemlerinde Eser Sahibinin Manevi Haklarına İlişkin Farklı Yaklaşımlar Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Kıta Avrupası ile Anglo-Sakson hukuk sistemlerinde eser sahibinin manevi haklarına verilen önem son derece farklıdır.Fikri hakların korunmasına ilişkin kuralları belirleyen ve bu konuda asgari şartlar öngören bir uluslararası metin olanBern Sözleşmesi’nde kabul edilen yegâne manevi haklar olan “adın belirtilmesi hakkı ile eserde değişiklik yapılmasınımen hakkı” genel olarak tüm ülkelerin fikri haklar yasalarında kabul edilmekle beraber; bu haklar, hem koşulları hemde mahkemeler tarafından yorumlanışları bakımından önemli bazı farklılıklar içermektedir. Buna rağmen manevihak düzenlemelerinin uyumlulaştırılması oldukça zordur; zira bu iki hukuk geleneğinin manevi haklar konusundakiyaklaşımı yalnızca farklı hukuk tercihlerini değil, aynı zamanda bu iki geleneğin altındaki felsefeyi yansıtmaktadır.Aslında bu husus, manevi hakların mali haklardan tamamen bağımsız ayrı bir hak grubu olarak mı yoksa ona ayrılmazbir biçimde bağlı olarak mı var olması gerektiği sorusu ile ilgilidir. Bu bakımdan, bu iki ayrı hukuk geleneği, fikri haklarınkorunmasının amacı ve bunun sonucu olarak da manevi haklar açısından iki faklı yaklaşım benimsemekte ve aksigörüşlerin varlığına rağmen büyük bir dikotomiye işaret etmektedir.