Technology in translator training: The case of Turkey

Abstract

Teknoloji kullanarak öğretmek ve öğrenmek bir çok alanın önemli bir parçası haline gelmiştir ve buna mütercim tercümanlık (ya da çeviribilim) da dahildir. Çeviri teknolojileri dersleri artık çeviri müfredatlarına eklenmektedir ve bu derslerin amacı öğrencilere çeviri piyasasında daha verimli ve rekabetçi olmak için yeterli teknoloji yetkinliğini kazandırmaktır. Türkiye’de, birçok Avrupa ülkesinde de olduğu gibi, üniversiteler arasında lisans düzeyinde teknolojinin müfredata dahil edilmesi konusunda bir tutarlılık yoktur. Bu çalışma ülkedeki mütercim tercümanlık ya da çeviribilim bölümlerine teknolojinin dahil edilmesi konusundaki genel tutumu incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın bir diğer amacı orta ölçekli bir vakıf üniversitesinde verilmekte olan bir çeviri teknolojileri dersinde üç yıl boyunca 62 öğrenciden toplanan verilere dayanarak bir vaka çalışması sunmaktır. Çalışma aynı zamanda mütercim tercümanlık ve çeviribilim bölümlerinde verilen teknoloji dersleri için bir kılavuz oluşturma çabasına da katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Üniversitelerin ağ sitelerinde verilen bilgiler doğrultusunda – programa dahil ise – çeviri teknoloji dersleri, teknolojinin Türkiye’deki çeviri müfredatındaki yerini tartışmak için temel olarak alınmıştır. Vaka çalışması için veriler çeviri teknolojileri dersinin tamamlanmasından sonra çevrimiçi anketler aracılığıyla toplanmıştır. Anketler katılımcıların teknoloji, programları çerçevesinde aldıkları teknoloji dersinin faydaları ve bilgisayar çevirisi destekli çeviri belleği sistemleri kullanma deneyimleri hakkındaki görüşlerini incelemeye yönelik tasarlanmıştır. Veriler hem nicel hem de nitel olarak analiz edilmiştir. Sonuçlara göre, çeviri öğrencilerinin yeni teknolojileri öğrenme ve kullanma konusunda çok ilgili oldukları ve bazı araç ve yazılımlar üzerinde daha fazla durulmasını tercih ettikleri söylenebilmektedir. Katılımcılar teknoloji dersinden büyük ölçüde faydalanmışlardır ve katılımcıların üçte ikisinden fazlası tüm araç ve yazılımları tam anlamıyla öğrenmek için tek bir dersin yeterli olmadığını belirtmiştir. Bu çalışmada ana hatları sunulan çeviri teknolojileri dersi yeni kurulmuş bölümlerde benzeri derslerin teşvik edilmesi için ideal bir başlangıç noktası ve ülkede hâlihazırda mevcut diğer çeviri bölümleri için iyi bir kıyas noktası sayılabilmektedir. Çalışmanın sonuçlarına dayanarak çeviri müfredatlarında teknolojiye daha fazla yoğunlaşılması ve teknolojinin yeri konusunda daha tutarlı olunması gerektiği salık verilebilmektedir.