The role of textiles in shaping the modernist aesthetic in Turkish interiors: The case of Sümerbank

Abstract

Bu çalışma tekstilin modern estetik anlayışı ile Türkiyedeki iç mekanlardaki rolünü ve buradan yola çıkarak sosyal hayata etkilerini inceler. Bu çalışmanın amacı iç mekanların en önemli elemanlarından biri olan tekstili özellikle modern dönemde farklı kullanım alanları, desen çeşitleri, üreticileri, sosyal hayata etkileri ile incelemek ve günümüz ile bağlantısını kurmaktır. Çalışmanın odak noktası modern Türk iç mekanları ve özellikle dönemin önde gelen tekstil üreticisi olan Sümerbank şirketidir.Kullanılan yöntem, dönemin popüler dergi ve filmlerinden derlenen görüntülerin, dönemin estetik zevklerini ve iç mekan tekstillerini anlamak için kapsamlı bir arşiv çalışmasıyla analiz edilmesidir. Bulgular gösteriyor ki, gelenekten uzaklaşıp sosyal yapısı tamamen değişen ülkede modern tekstiller modern mobilyalar kadar etkili olmuştur. Sümerbank şirketinin halkın yararını göz eden eşitlikçi yapısı kıyafetlik kumaş yanında ev tekstilleri de sunarak dönemin trendlerinin herkesin evinde hissedilmesine sebep olmuştur. Arşiv çalışması ile ulaşılan iç mekan kumaş desenlerinin ve Sümerbank kumaş desenlerinin sosyal hayattaki değişimlere ve dünyadaki popüler akımlara göre tasarımlarının değiştiği görülmüştür. Bu değişimlerin iç mekana yansıması modaya göre daha yavaş gerçekleşmiştir. Türk iç mekanlarında geleneksel, temsili desenlerin, modernizmin de etkisiyle hangi aşamalardan geçerek temsili olmayan ve soyut desen tiplerine dönüştüğü gözlemlenmiştir. Bulgular, iç mekanların bu geçici bileşenlerinin ve bunların modern Türk iç mekanındaki önemli rollerinin daha kapsamlı bir şekilde anlaşılmasını sağlamaktadır.

This thesis investigates the role of textiles in interiors and effects on social life with the modernist aesthetic understanding in Turkey. The aim of this study is to examine modern Turkish textiles, which are one of the important elements of interiors, especially in the modernist period with its different usage areas, pattern types, manufacturers, and its effects on social structure, and to establish its connection with today. The focus of the study is on modern Turkish interiors and specifically on the Sümerbank company, which was the government's leading textile manufacturer. The method used was, analyzing comprehensively the images that collected from the popular magazines and films of the period thorough archival work to understand the aesthetic tastes and interior textiles of the period. Findings show that, modern textiles have been as effective as modern furniture in a country whose social structure has completely changed by trying to move away from tradition. It has been observed that the designs of interior fabric patterns and Sümerbank patterns reached through the archive work have changed according to the changes in social life and popular trends in the world. The reflection of these changes on the interior has been slower than the fashion. In Turkish interiors, it has been observed that the traditional, representative patterns turn into non-representative and abstract patterns by passing through which stages with the effect of modernism. The findings provide a more comprehensive understanding of these ephemeral components of interiors and their significant role in the modern Turkish interior.