Böbrek nakli alıcılarında sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanımının immunsupresif ilaç uyumuna etkisi

Abstract

Bu çalışma böbrek nakli alıcılarında sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanımının immunsupresif ilaç uyumuna etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, tanımlayıcı ve kesitsel tasarımda olup, örneklemi 248 böbrek nakli alıcısı oluşturmuştur. Veriler, sosyodemografik ve klinik özellikler formu, akılcı ilaç kullanım ölçeği, sağlık okuryazarlığı ölçeği ve immunsupresif tedaviye uyum ölçeği kullanılarak yüzyüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Veriler sayı, yüzde, ortalama, pearson korelasyon ve çoklu regresyon analizi ile değerlendirilmişrtir. Çalışmamızda, böbrek nakli alıcılarının sağlık okuryazarlık düzeyi yüksek (102,56±16,28), akılcı ilaç kullanımı orta düzeyde (24,23±3,61), immunsupresif tedaviye uyumları ise ortalamanın üzerinde (9,83±1,55) bulunmuştur. Sağlık okuryazarlığı toplam ölçek puanının ve bilgiyi anlama alt boyutunun immunsupresif tedaviye uyumu istatistiksel olarak anlamlı etkilediği (p<0.05), akılcı ilaç kullanımının, immunsupresif tedaviye uyumu istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde etkilemediği bulunmuştur (p>0.05). Böbrek nakli alıcılarının immunsupresif tedaviye uyuma ilişkin eğitiminin sağlık okuryazarlık düzeyi göz önüne alınarak planlanması ve eğitim yöntemlerinin belirlenmesi önerilmektedir.

In this study we aimed to examine the effects of health literacy and rational medication use on compliance with immunosuppressive therapy in kidney transplant recipients. The study was designed descriptive and cross-sectional, and 248 kidney transplant recipients were included. Data were collected using the Sociodemographic and Clinical Characteristics Form, the Rational Drug Use Scale, the Health Literacy Scale, and the Immunosuppressive Compliance Scale. In data collection face-to-face interview method was used. Data were evaluated by number, percentage, mean and multiple regression analysis. In our study, it was determined that the health literacy level of the recipients after kidney transplantation was high and rational drug use was moderate. It was found that the total scale score of health literacy and the sub-dimension of understanding information had a statistically significant effect on adherence to immunosuppressive treatment (p<0.05), and rational drug use did not statistically affect compliance with immunosuppressive treatment (p>0.05). It is recommended that the education of kidney transplant recipients on compliance with immunosuppressive therapy should be planned by considering their health literacy level and education methods should be determined.