Social movements and networking: A qualitative network analysis of the LGBTI+ rights movement in Turkey

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'deki LGBTI+ Hakları Hareketi toplumsal hareket teorilerinden ve ağ literatüründen faydalanılarak makro ve mikro düzeyde ele alınmıştır. Makro düzeyde, hareketin ortaya çıkışına, tarihsel seyrine ve güncel durumuna etki eden politik ve kültürel yapılar açıklanmış, LGBTI+ bireylerin cinsel kimlikleri ve yönelimleri nedeniyle kurumlar ve toplum tarafından iş, eğitim, sağlık, hukuk alanlarında ve gündelik yaşamlarında maruz bırakıldıkları hak ihlalleri ayrıntılı şekilde incelenmiştir. Mikro düzeyde, hareketi oluşturan aktörlerin bireysel ve örgütsel boyutta yaşanan hak ihlallerinin önüne geçebilmek için birbirleriyle kurdukları ağlara odaklanılmış, ağların içeriği ve ağların hareketin devamlılığına olan etkileri analiz edilmiş, ayrıca bu aşamada sosyal medyanın da harekete olan etkileri görüşülen kişilerin fikirlerine dayanılarak ortaya çıkarılmıştır. Ağ analizi İstanbul, Ankara ve İzmir'de faaliyet gösteren çeşitli yapılanmalar arasından seçilen yedi örgütten birer temsilci ile 2019 yılı Ocak ve Mart ayları arasında gerçekleştirilmiştir. Görüşülen örgütler, Lambdaistanbul LGBTİ Dayanışma Derneği, Pembe Hayat LGBTİ+ Dayanışma Derneği, Sosyal Politikalar, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği, Genç Lezbiyen Gey Biseksüel Trans İnterseks Gençlik Çalışmaları ve Dayanışma Derneği, Siyah Pembe Üçgen İzmir Derneği, Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans, İnterseks Aileleri ve Yakınları Grubu ve İzmir LGBTI+ Aile Grubu'dur. Çalışmada, aktörler arası kurulan ağların sayısından ziyade, ağların içeriğine odaklanıldığı için niteliksel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme tekniği tercih edilmiştir. Gerçekleştirilen görüşmelerin ardından, bireysel boyutta ağların aktörlerin harekete dâhil oluş süreçlerine, örgütsel boyutta ise etkinliklerin, sunulan hizmetlerin ve yürütülen araştırmaların gerçekleştirilmesine olan etkileri analiz edilmiştir. Araştırmada, bireysel boyutta resmi, resmi olmayan, yüz yüze ve medya aracılığıyla sağlanan iletişim ile kurulan ağların kişilerin deneyimlerine göre harekete dâhil oluş süreçlerine etki ettiği, örgütsel boyutta da ağların maddi ve maddi olmayan kaynakların aktarımına imkân sağlayarak hareketin devamlılığına katkı sağladığı sonucuna varılmıştır.

In this study, the LGBTI+ rights movement in Turkey has been analyzed at the macro and micro level based on social movement theories and networking literature. At the macro level, the political and cultural structures affecting the emergence of the movement, its historical process and its current situation are explained. Moreover, rights violations that LGBTI+ individuals are subjected to because of their sexual identities and sexual orientation in the areas of work, education, health and law and in their daily lives are examined in detail. At the micro level, the focus is on the established networks among individuals and between organizations in order to prevent rights violations; the analysis is based on the content of networks and the effects of networks on the continuity of the movement. Furthermore, at this phase, the effects of social media on the movement are examined. The network analysis was conducted between January and March 2019 with one representative from seven organizations operating in Istanbul, Ankara and Izmir. These organizations are Lambdaistanbul LGBTİ Dayanışma Derneği, Pembe Hayat LGBTİ+ Dayanışma Derneği, Sosyal Politikalar, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği, Genç Lezbiyen Gey Biseksüel Trans İnterseks Gençlik Çalışmaları ve Dayanışma Derneği, Siyah Pembe Üçgen İzmir Derneği, Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans, İnterseks Aileleri ve Yakınları Grubu ve İzmir LGBTI+ Aile Grubu. In this study, the semi-structured in-depth interview technique used in qualitative research methods was preferred since the focus was on the content of networks rather than the quantity of networks established among actors. After the interviews, the effects of the networks on the recruitment of individuals to the movement, and the effects on how activities are carried out, on consulting services and on research conducted by the organizations are examined. In this study, it has been determined that formal, informal face-to-face and mediated communication environment networks have an impact on an individual's involvement in the movement. Moreover, it can be concluded that these networks contribute to the continuity of the movement by enabling the transfer of material and non-material resources between organizations.