Güvenlik iklimi ile iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları performansı arasındaki ilişki

Abstract

İş kazaları ve meslek hastalıkları yaygın görülmeleri ve hastalık ve ölümlere neden olmaları nedeni ile önemli halk sağlığı sorunlarıdır. İşyerlerinde güvenlik iklimi sağlanmadığında ve iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları konusunda yeterli düzeyde performans sağlanmadığında iş kazaları ve meslek hastalıklarının ortaya çıkması kaçınılmaz bir sonuçtur. Yapılan akademik çalışmalar incelendiğinde kompresör üretimi veya sanayii iş kolunda üretim yapan herhangi bir işyerinde güvenlik iklimini ve iş sağlığı ve uygulamaları performansını ölçen ve bu iki kavram arasındaki ilişkiyi değerlendiren bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu çalışma ilgili işkollarından beş farklı işyerinde güvenlik iklimi ile iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları performansı değerlendirmelerinin yapılması ve bunlar arasındaki ilişkinin ortaya konması amacı ile planlanmıştır. İzmir ilinde faaliyet gösteren kompresör üretimi yapan farklı beş adet işyerinde çalışan 205 mavi yakalı çalışan üzerinde anket yöntemiyle veri toplanmıştır. Kesitsel tanımlayıcı bir çalışma özelliği taşımaktadır. Kullanılan ankette çalışanların sosyodemografik bilgileri, iş kazasına uğrama durumları, meslek hastalığı teşhisi bulunup bulunmadığı, tetanoz aşısı bağışıklama durumları gibi bilgileri toplanmıştır. Ankette güvenlik iklimi ölçeği ve iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları performans değerlendirme ölçeği de yer almaktadır. Güvenlik iklimi ölçeği, Türen. U, Gökmen. Y, Tokmak İ ve Bekmezci. M, tarafından 2014 yılında geçerlilik ve güvenilirlik çalışması yapılmış olup, "yönetimin bakış açısı ve kurallar" ve "iş arkadaşları ve güvenlik eğitimleri" olmak üzere iki alt boyuttan oluşmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları performans değerlendirme ölçeği, Üngören. E, ve Koç. S, tarafından 2015 yılında geçerlilik ve güvenilirlilik çalışması yapılmış olup, "iş sağlığı ve güvenliği konusunda yönetsel önlem ve tedbirler", "çalışanların iş sağlığı ve güvenliği kriterlerine göre çalışması", "çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilinç düzeyleri","iş sağlığı ve güvenliği eğitim uygulamaları","iş sağlığı ve güvenliği konusunda yönetim ve çalışanlar arasında işbirliği ve iletişim" olmak üzere beş adet alt boyuttan oluşmaktadır. Veriler SPSS for Windows 21.0 programında değerlendirilmiştir. Anketleri değerlendirilen 203 çalışanın 201'i erkek, 1'i kadın, 171'i evli, 32'si bekar, 44'ü 34 yaş altı, 142'si 35-40 yaş aralığında ve 17 tanesi 50 yaş üzerindedir. Güvenlik iklimi ölçeğinin "iş arkadaşları ve güvenlik eğitimleri" alanı puanının diğer alana göre daha düşük olduğu (14.8 ± 1.3), iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları performans ölçeğinde ise "iş sağlığı ve güvenliği konusunda yönetim ve çalışanlar arasında işbirliği ve iletişim" alanı puanının diğer alanlara göre daha düşük olduğu (14.8 ± 1.3).saptanmıştır. Güvenlik iklimi ile iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları performans ölçeği arasında bir spearman korelasyon katsayısı bulunmuştur. Araştırma yapılan beş iş yeri için çalışma koşullarının değerlendirilmesinde güvenlik iklimi ve iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları performansı açısından yeterli bilgi düzeyine sahip olunmadığı görülmüştür. Özellikle yetersiz iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ve yönetimin çalışanların fikir ve düşüncelerine önem vermemesi gibi sorunlar daha fazla bulunmaktadır.

Accidents at work and occupational diseases are important public health problems because they are common and cause illness and death. The occurrence of accidents at work and occupational diseases is inevitable if the safety climate at work is not present and occupational safety practices are inadequate. No study has been carried out so far to measure the safety climate and performance of occupational Safety and practices in workplaces producing compressor or industrial work and to assess the relationship between these two concepts. The purpose of this study is to assess the performance of safety and health practices in five different workplaces and to examine the relationship between them. The data were collected on 205 workers, working in five different workplaces in the province of Izmir. The study design is a cross-sectional study. The data were collected on socio-demographic characteristics, work accident experience, occupational disease diagnosis, tetanus vaccination immunity status among workers. The questionnaire also contains the safety climate scale and performance assessment scale for occupational safety and health practices. The safety climate scale Turkish valiadtion was conducted by Türen. U, Gökmen. Y, Tokmak İ ve Bekmezci. M, in 2014. The sacle consists of two sub-dimensions:" from a management perspective and rules "and"colleagues, and safety training". Occupational Health and safety practices performance evaluation scale, Turkish valiadtion was conducted by Üngören. E, ve Koç. S in 2015. The sacle consists of five sub-dimensions: "Occupational Safety and health measures", "employees' work according to occupational safety and health criteria", "employees' awareness of Occupational Safety and health","training practices on Occupational Safety and health","cooperation and communication between management and employees". The data was evaluated in SPSS for Windows 21.0 program. In the study, 99% of the 203 workes were male (201), 1% female (2), 84% married (171), 16% single (32), 22% under 34 (44), 70% in the age group 35-40 (142), 8% in the age group 35-40 (17). The mean score of the "coworkers and training" of the safety climate scale was lower than the other area (14,8 ± 1,3). The mean score of the "occupational safety and health management and cooperation between workers and workers" was lower than the other areas in performance assessment scale for occupational safety and health practices (14,8 ± 1,3), the (14,8 ± 1,3). There was no relationship between the safety scale and the performance scale of occupational safety practices. The assessment of working conditions at the five workplaces is not sufficient in terms of the safety climate and health and safety practices. Insufficient health and safety training and lack of participation of the workers in planning were the most important problems.