Spatial examination of historical Kemeralti bazaar within the framework of social sustainability

Abstract

Sosyal sürdürülebilirlik insanların fiziksel ve zihinsel olarak sağlıklı olması ve bu durumun gelecek nesillerde de sürdürülebilmesi için ulaşması gereken ve yaşamı iyileştiren koşulları kapsar. Sürdürülebilirlik kavramının bir alt dalı olarak sosyal sürdürülebilirlik, özellikle 21. yüzyılda önem kazanmıştır. Disiplinler arası bir kavram olarak bu konu literatürde sosyoloji, ekonomi, psikoloji, mimarlık gibi alanlarda incelenmiştir. Eşitlik, eğitim, adalet, ekonomik yeterlilik, güvenlik, sağlık gibi konuları kapsayan sosyal sürdürülebilirlik araştırma konusu veya araştırma alanına göre farklı yaklaşımlar içerebilmektedir. Mimarlıkta sosyal sürdürülebilirlik ise insanların bu ideal yaşam formuna ulaşabilme yolunda mimarlık yoluyla sağlanabilecek tüm durumları ve süreci kapsar. Sosyal sürdürülebilirlik arayışında, ele alınan bölgenin sahip olduğu dinamikleri derinlemesine incelemek büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada sosyal sürdürülebilirlik ölçütleri İzmir'in şehir merkezinde farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış bir tarihi çarşı olan Kemeraltı bölgesinde incelenmiştir. Kemeraltı bölgesi sahip olduğu ve devam ettirdiği tarihi, kültürel, ekonomik, sosyal ve fiziksel dinamikleri ile sosyal sürdürülebilirlik kavramının geniş çaplı araştırılması yönünden elverişli bir içeriğe sahiptir. Bölgenin sahip olduğu 'çarşı' kimliğinin yüzyıllardır devam etmesi ve bölgenin terk edilen bir tarihi bölgeye dönüşmemesinin nedenleri merak edilerek sosyal sürdürülebilirlik kapsamında derinlemesine araştırma yapılmıştır. Bu tezde sosyal sürdürülebilirlik, tarihi bölgelerde sosyal sürdürülebilirlik çalışmaları, Kemeraltı bölgesinin tarihi ve fiziksel dokusu, Kemeraltı bölgesinde aktif projeler gibi konular literatür araştırması, saha gözlemleri, yerinde inceleme, röportajlar, fotoğraf çekme, haritalama yöntemleri ile araştırılmıştır. Elde edilen veriler sosyal sürdürülebilirlik sentezinden geçirilerek Kemeraltı bölgesi için beş özel değişken belirlenmiştir: sosyal etkileşim, mimari kimlik, esneklik, sosyal güvenlik ve güvenlik hissi, sosyal katılım. Sosyal sürdürülebilirlik çerçevesinde Kemeraltı'nın mekansal özellikleri dikkate alınarak parametreler dahilinde tespitler ve çıkarımlar yapılmıştır. Bu tez ile tarihi bölgesel çalışmalara yeni bir bakış açısı kazandırılmış ve Kemeraltı bölgesinde sosyal sürdürülebilirliğe ışık tutacak kapsamlı bir rehber elde edilmesi amaçlanmıştır.

Social sustainability includes life-enhancing circumstances that people need to achieve in order to be physically and mentally healthy and to maintain this situation in future generations. As an aspect of sustainability, social sustainability gained importance, especially in the 21st century. As an interdisciplinary concept, this subject has been examined in the fields of sociology, economics, psychology, and architecture in the literature. Social sustainability, which covers issues such as equality, education, justice, economic adequacy, security, and health, may include different approaches depending on the research subject or research area. Socially sustainable architecture encompasses all situations and processes that can be achieved through architecture in order to achieve this ideal life form of people. In the pursuit of social sustainability, it is crucial to examine the dynamics of the region in question in depth. In this study, social sustainability criteria were examined in the Kemeraltı Bazaar, a historical bazaar that hosted different civilizations in the city center of İzmir. The Kemeraltı Bazaar has convenient content for the extensive research of the concept of social sustainability with its historical, cultural, economic, social, and physical dynamics. In-depth research has been done within the scope of social sustainability by questioning why the bazaar identity of the region has continued for centuries and that the region did not turn into an abandoned historical region. In this thesis, topics such as social sustainability, social sustainability studies in historical regions, the historical and physical texture of Kemeraltı Bazaar, active projects in the Kemeraltı Bazaar were investigated by literature research, field observations, on-site examination, interviews, photo-taking, mapping methods. The data obtained were passed through social sustainability synthesis and five specific parameters were created for the Kemeraltı Bazaar: social interaction, architectural identity, flexibility, social security and safety, and social participation. Inferences were made within the parameters by considering the spatial characteristics of Kemeraltı within the framework of social sustainability. With this thesis, a new perspective is given to studies on historic districts and it is aimed to be a comprehensive guide to shed light on social sustainability in the Kemeraltı Bazaar.