Siber Savaşlarda JUS AD BELLUM ve JUS IN BELLO

Abstract

Savaş kavramı, Soğuk Savaş dönemiyle birlikte dönüşmeyebaşlamış, yakın dönemde de Amerika Birleşik Devletleri’ningüttüğü “teröre karşı savaş politikası” ile bu durumperçinlenmiştir. Bu kavramsal dönüşüm çerçevesindesavaşların sadece devletler arasında gerçekleştiği artıkdüşünülmemektedir. Karakter olarak asimetrik ve genelliklesınırlı bir savaş alanından yoksun olan yeni savaşlar gelenekselsavaşı tamamen değiştirememiş fakat geleneksel savaşlardakitanımları ve ayırımları bulanıklaştırmış ve yeni kavramlareklemiştir. Kavramsal dönüşümler ve yeni özelliklerçerçevesinde ortaya çıkan yeni gri alanlar, uluslararasıhukukun mevcut kuralları ve uygulanması açısından bazızorlukları ve/veya sorunları da beraberinde getirmektedir. Nevar ki, uluslararası hukukun normatif gelişimi ve uygulamalarıuluslararası politikadan bağımsız bir şekildegerçekleşmemektedir. Bu çerçevede, bu makalede özellikleUluslararası İlişkiler literatüründe az çalışılmış bir konu olanyeni savaşlarda jus ad bellum ve jus in bello prensiplerininuygulanabilirliği siber savaşlar/saldırılar özelindeirdelenmekte ve Estonya, Gürcistan ve Stuxnet vakaları üzerinden literatürdeki örneklerinden farklı olarak “karşıçıkma kuramı” çerçevesinde tartışılmaktadır.