Artroplastik Cerrahi Uygulanmış Yaşlı Bireylerde Geriatrik Yük Olma Duygularının Ameliyat Sonrası Ağrı ile İlişkisi

Abstract

Bu çalışma, artroplastik cerrahi geçirmiş yaşlı hastalarda geriatrik yük olma duygusu (GYOD) ile ameliyat sonrası ağrı arasındaki bağı incelemek amacıyla yürütülmüştür. Bornova Türkan Özilhan Devlet Hastanesi Ortopedi Servisi'nde 1 Nisan 23 Mayıs 2025 tarihleri arasında ≥60 yaşındaki 81 hastadan Sosyodemografik Klinik Form, GYOD Ölçeği ve Kısa Ağrı Envanteri verileri toplanmıştır. İstatistiksel çözümlemelerde Pearson Spearman korelasyonları, tek çoklu regresyon, ANOVA, Mann Whitney U ve Ki kare testleri uygulanmıştır. İlk 24 saatteki ortalama ağrı puanı GYOD ile orta kuvvette pozitif ilişkili bulunmuştur (ρ=0,47; p<0,001). En kötü ağrı düzeyi GYOD ile zayıf orta (ρ=0,36; p=0,001), en hafif ağrı ise benzer biçimde zayıf orta pozitif ilişkili bulunmuştur (ρ=0,37; p=0,001). Şu an hissedilen ağrı GYOD'yi orta düzeyde artırmaktadır (ρ=0,44; p<0,001). Ağrıdan kurtulma yüzdesi GYOD ile ters yönde ve orta kuvvette ilişkili bulunmuştur (ρ=–0,43; p<0,001). Kadınların GYOD puanı erkeklerden anlamlı olarak yüksektir (U=487,5; p=0,001). Bekâr hastalar evli hastalara göre daha yüksek GYOD puanına sahiptir (U=465,5; p=0,063). Düşük eğitimli, kırsal bölgede yaşayan, fiziksel aktivite yapmayan ve fonksiyonel olarak bağımlı bireylerin GYOD puanları anlamlı olarak artmıştır (p<0,01). Çoklu regresyon modeli ağrı şiddeti ile bağımlılık düzeyinin birlikte GYOD varyansının %37'sini açıkladığını göstermiştir (Adj R²=0,37; F=12,8; p<0,001). Yetersiz ağrı kontrolü ile fonksiyonel kısıtlılık GYOD'yi belirgin biçimde yükseltmektedir. Multimodal analjezi ve erken mobilizasyonu içeren hemşire liderliğindeki programlar GYOD'yi azaltmada kritik öneme sahiptir. Bulgular bakım planlarının bütüncül yaklaşımla yapılandırılması gereğini desteklemektedir.

This study was conducted to examine the relationship between Geriatric Feelings of Burdensomeness (GFB) and postoperative pain in older adults who had undergone arthroplastic surgery. Between 1 April and 23 May 2025, data were collected from 81 patients aged 60 years or older in the Orthopaedics Ward of Bornova Türkan Özilhan State Hospital using a Sociodemographic-Clinical Form, the GFB Scale, and the Brief Pain Inventory. Statistical analyses included Pearson and Spearman correlations, simple and multiple regression, ANOVA, Mann–Whitney U, and chi-square tests. The mean pain score in the first 24 hours showed a moderate positive correlation with GFB (ρ=0.47; p<0.001). The worst pain level was weak-to-moderately correlated with GFB (ρ=0.36; p=0.001), and the least pain level exhibited a similar weak-to-moderate positive correlation (ρ=0.37; p=0.001). Current pain increased GFB to a moderate extent (ρ=0.44; p<0.001). The percentage of pain relief was inversely and moderately associated with GFB (ρ=–0.43; p<0.001). Women's GFB scores were significantly higher than men's (U=487.5; p=0.001). Single patients had higher GFB scores than married patients (U=465.5; p=0.063). Lower education, rural residence, lack of physical activity, and functional dependence were all associated with significantly higher GFB scores (p<0.01). The multiple-regression model indicated that pain intensity and dependency level together explained 37 % of the variance in GFB (Adj R²=0.37; F=12.8; p<0.001). Inadequate pain control and functional limitations markedly heighten GFB. Nurse-led programmes incorporating multimodal analgesia and early mobilisation are critical for reducing this burden. These findings support structuring care plans with a holistic approach.