Muvazaalı alt işverenlik ilişkisinde sorumluluk

Abstract

Günümüzde gelişen teknoloji, ekonomik pazarda artan rekabet ve üretimde artan çeşitlilik karşısında özel sektör ve kamu işverenlerinin hem düşük maliyetle daha fazla ürün elde etmek, hem de iş organizasyonunu aşırı teşkilatlandırmadan üretimin teknolojik veya özel uzmanlık gerektiren bölümlerini de gerçekleştirebilmek amacıyla alt işverenlik uygulamasını tercih ettiği görülmektedir. 4857 sayılı İş Kanunu ve Alt İşverenlik Yönetmeliğinde alt işverenlik ilişkisinin şartlarına ve başlıca hangi hallerde muvazaanın varlığının kabul edileceğine değinilmiştir. Asıl ve alt işveren arasındaki sorumluluğun müteselsil olduğu geçerli bir hukuki ilişkinin oluşmadığı muvazaalı bir alt işverenlik ilişkisinde işçilerin başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri kabul edilerek hukuki sorumluluğun buna göre belirleneceği düzenlenmiştir. Ancak alt işverenlik ilişkisinin, işçilere ilişkin sorumluluktan kaçınmak amacıyla sıklıkla muvazaalı olarak kurulduğu görülmektedir. . Çalışmamızda söz konusu hukuki düzenlemelerin, muvazaalı olarak kurulan bir alt işverenlik ilişkisi içinde, alt işveren işçisi olarak görülen işçilerin haklarını korumada yeterliliğinin, işverenlerin hukuki sorumluluğu bağlamında, öğretide yer alan görüşler göz önüne alınarak ve Yargıtay kararlarının da irdelenmesi yoluyla tartışılması amaçlanmıştır. Temel ilkesi işveren karşısında zayıf konumda bulunan işçinin haklarının korunması olan iş mevzuatının, asıl işverenin sorumluluktan kaçınmayı hedefleyerek, muvazaalı bir alt işverenlik ilişkisi kurma yoluyla işçiye karşı doğan hukuki sorumluluktan kurtulma olanağı tanımadığı sonucuna varılmaktadır. Ancak kanunda belirlenen haller dışında ve hatta bu hallerde dahi gerçek hayatta karşılaşılan uyuşmazlıkların yargısal çözümü sırasında, muvazaa tespitinin yapılmasında hak kayıplarına yol açabilen eksikliklerin giderilmesine yönelik öğretide yer alan görüşler irdelenerek, mevzuat değişikliği önerilerine yer verilmiş ve katkı sağlanmaya çalışılmıştır.

Currently developing technology, increasing competition in the economic market and increasing diversity in production leads private sector and public employers prefer sub-employing practice in order to obtain more products at low cost and to make parts of production that require technological or special expertise without over-organizing the work organization. In the Labor Act 4857 and the Regulation on Sub-employment, it has been mentioned that the conditions of the sub-employer relationship and in which cases the collusion occurs. In a sub-employment relationship that the responsibility between main and subcontractor is joint and there is no legal relationship, it is regulated that the workers will be accepted as workers of the main employer from the beginning and the legal responsibility will be determined accordingly. However, the subcontracting relationship is often with collusion in order to avoid responsibility for workers. In our study, it was aimed to discuss the adequacy of such legal arrangements of sub-employment relationships with collusion, in the protection of the rights of workers who are regarded as workers of sub-employers, in the context of the legal responsibility of employers, by examining the teachings of viewpoints in the Supreme Court. The basic principle is that the labor legislation, which protects the rights of the worker in a weak position against the employer, the main employer has been given the opportunity to avoid the legal responsibility arising from work by establishing a coherent sub-employer relationship aiming at avoiding responsibility. But beside the circumstances which determined by law and sometimes even in such kind of circumstances, in the process of judical reaolution of real-life conflicts, at the phase of collusion determination, if there are any deficient which could cause any kind of lose right those clauses have to examine among the keys of related doctrine and the contrubitions introduced on the body of current law.