İncelik Kuramı ve Yüz Olgusu Bağlamında Çeviri Çalışmalarında İşlevsel-Edimbilimsel Eleştiri Yöntemi Uygulanması

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, Brown ve Levinson’un incelik kuramı (1978, 1987) ve yüz çalışmalarının çeviri uygulamalarındaki yansımalarını House’un (1981, 1997, 1998, 2001) işlevsel-edimbilimsel modeli temelinde incelemektir. İşlevsel-edimbilimsel modelin kuramsal çerçevesine ilişkin olarak çalışma, kaynak metin ve erek metnin dil/metin, kesit dil (söylem alanı, söylem tarzı ve söylem doğası) ve metin türü olmak üzere üç temel düzey karşılaştırılmasına dayanmaktadır. Çalışmadaki temel odaklanma, kişilerarası dil işlevi ve incelik kuramı ile olan yakın ilişkisi nedeniyle kesit dili üzerinedir. Çözümlemeler, kişilerarası ilişkilerde edimbilimsel anlamın bir parçası olarak yüz ve incelik kavramlarının hem dilbilimsel hem de kültürel açıdan büyük farklılıklar gösterdiğini ortaya koymaktadır. Hem dilbilimsel ve sosyokültürel metin arasındaki farkların hem de çeviri ve değerlendirme süreçlerinde süregelen sosyo-metinsel uygulamanın ayırdına varmak son derece önemlidir.